“Tarih hiç bir bağımsızlık savaşının kaybedildiğini yazmamıştır.”
Aliya İZZETBEGOVİÇ
Bosna Savaşının 23. Yıldönümü nedeniyle HİÇ BİR BAĞIMSIZLIK SAVAŞI KAYBEDİLMEZ manşetini kullandık.
Bosna’lılar, 1992’de yapılan referandumda ‘Müslüman, Sırp, Hırvat ve diğer halkların eşit olarak yaşadığı egemen ve bağımsız Bosna-Hersek devleti için oy kullanmak istiyor musunuz?’ sorusuna %64 ‘Evet’ oyu vererek ülkenin Yugoslavya’dan bağımsızlığını talep etti. Bağımsızlık referandumundan bir ay sonra, 6 Nisan 1992’de Bosna’nın kanlı savaşı başladı.
Modern zamanlarda Avrupa’nın göbeğinde, 3 yıl boyunca 100 binden fazla insanın hunharca katledildiği Bosna-Hersek savaşının, insanlığa ve Avrupaya kaybettirdikleri kadar, unutulmaz bilge kral Aliya İzzet Begoviç’in de hayatına, kimliğine ve stratejisine dair bilgiler vermek istiyoruz.
BALKANLARIN BİLGE LİDERİ
1925 yılında Samaç’ta dünyaya gelen Aliya, Saraybosnalı kimliği ile ön plana çıkmıştır. Gençlik yıllarından itibaren siyasetle ilgilenmiştir. Henüz 16 yaşında II. Dünya Savaşı sırasında Genç Müslümanlar Teşkilatı’na üye oldu. Bundan dolayı da savaştan sonra hapsedildi. Hapisten çıktıktan sonra, hukuk, sanat ve bilim konularında eğitim gördü. Bu esnada bir inşaat şirketinde işe girdi. Yugoslavya’da yayınlanan birçok dergi ve gazetenin yanısıra, İslam dünyasında da yazılar neşretti.
Bütün dünyada büyük yankı uyandıran en önemli eserleri 1970 yılında kaleme aldığı “İslam Manifestosu” ile 1980 yılında tamamladığı “Doğu ile Batı Arasında İslam” adlı kitaplarıdır. “İslam Manifestosu” kitabı delil gösterilerek 1983 yılında tekrar tutuklanarak 14 yıl hapse çarptırıldı. Yaptığının hatalı olduğunu söylemesi istenerek, çıkarılacağı ifade edilmesine rağmen bu teklifi şiddetle reddetti. Daha sonra uluslararası baskının da etkisiyle 1989 ylında hapisten çıktı.
Henüz hapisteyken komünist bloğun dağılacağını ifade eden Aliya, yakın arkadaşlarıyla beraber bu durumun kritiğini yaptı. Nitekim 1990 yılında “Demokratik Hareket Partisi” SDA’yı kurdular. Oybirliği ile ilk başkanı seçildi.
Kitabını hazırlayan Alev Erkilet’e: “Sizi en çok hangi yönü etkiledi?” diye sorulduğunda “Beş yüz sayfanın her satırı… Bu kadar ceza, ayrımcılık ve katliam yaşadığı halde, kalbi asla katılaşmamış bir insandı, beni en çok bu insan yanı etkilemiştir.” diyerek insanî ve İslamî hoşgörüsünü ifade eder.
Fransız aydını Henry Levi, “Avrupa Bosna’da öldü” demişti. Aliya şöyle diyor: “Ben Avrupa’ya giderken kafam önümde eğik gitmiyorum. Çünkü çocuk, kadın ve ihtiyar öldürmedik. Çünkü hiçbir kutsal yere saldırmadık. Oysa, onlar bunların tamamını yaptılar. Hem de Batı’nın gözü önünde, Batı medeniyeti adına.”
ENTELLEKTÜEL BİR LİDER
Cesaret, kararlılık ve ince siyasetiyle bir ulusun imhasını önledi. Gittiği bütün toplantılarda halkını düşünerek hareket etti. Budapeşte’deki bir toplantıda kadeh kaldırmayan tek lider oydu. Cidde’de yapılan bir toplantı sonunda Kabe’ye giden Aliya, iki rekat namaz kıldıktan sonra şöyle dua etti: “Allah’ım, lütfen kendi merkezlerinden çok uzakta yaşayan halkıma, çektikleri acılarda ve yalnızlıklarında yardım et.”
Genç yaşta başlattığı mücadelesini, asimile edilmek istenen milletini, İslam kültürüyle ayağa kaldırmaya çalıştı. Riske girmeyi hayatının bir parçası gördü. Dinî terbiyesini, önce ailesinden, özellikle de annesinden alan Aliya, mahalle camisindeki sabah namazlarını ve hocanın okuduğu Rahman suresini unutamadığını söyler.
Bosnalı Müslümanlar olarak çok baskı gördüklerinden dolayı yeterli dinî eğitim alamadıklarını belirten Aliya, “Ben, İslam’ı ve mücadele şuurunu Mevdudi ve Seyyid Kutup gibi alimlerin kitaplarından öğrendim.” demiştir.
Maziyi iyi bilen, geleceğe ümitle bakan, hali iyi değerlendiren kültürlü bir Müslüman lider olan Aliya İzzetbegoviç örnek bir kişiliğe sahipti.
ALİYA’NIN KİŞİLİĞİNDEN KESİTLER
Savaşa rağmen, Cuma Namazında Gazi Hüsrev Bey Camii tıklım tıklım doluydu. İmam hutbedeyken, oğlu ve iki korumasıyla camiye giren Aliya İzzetbegoviç’e yer ayırarak öne geçmesini teklif ettiler, diğer taraftan da hoca hutbeyi durdurdu. Bu durum karşısında Aliya, “Burası Allah’ın evidir. Burada farklılık olmaz. Allah katında en üstün olan, takva sahibi olandır. Ben, burada oturacağım. Bilmiyoruz, belki hepimiz çiğnenecek, öleceğiz; amma, İslam’ı inşaallah çiğnetmeyeceğiz. Hocam lütfen hutbeyi tamamlayın” demişti. Aliya’nın bu tavrından dolayı bütün cemaat duygulanmıştı.
O, en zor şartlarda dahi, adalet ve hoşgörüyü elden bırakmadı. Ümidini kaybetmeyen, etrafına pozitif enerji vermeye çalışan Aliya: “Bizler özgürlük için mücadele eden, kimseden nefret etmeyen bir halkız. Kısmen cesaretimiz, kısmen de bilgeliğimiz ve iyiliğe yönelmemiz suretiyle amacımıza ulaşmak isteyen insanlarız. İnanın bana, tüm bu acı tecrübelerden sonra dahi, insanlardan nefret etmiyorum. Herşeyin güzel neticeleneceğine ve bu cehennemden bir çıkış olduğuna dair ümit etmemi sağlayan şey budur işte.”
“Geçmişi unutmayın, ama geçmişte yaşamayın” derken çok çalışılması gerektiğini ifade etmekte. Ahlakın üstünlüğünü ve tesisini sağlamak için çalışan Aliya, entrikayı sevmediği gibi, açık ve şeffaf olmaya azamî derecede gayret eder ve hesap vermekten hiç çekinmezdi. Makam ve mevkî, onun için inanç ve ideallerini gerçekleştirme yolunda bir amaç değil, bir araçtı.
Bilge Kral Aliya İzzetbegoviç, 78 yaşında, 19 Ekim 2003’te Hakk’a yürüdü.
Mütevazı, ama onurlu bir kişiliği vardı. Eleştiriye açıktı. Hayatı boyunca, Allah’a ve İslam’a göre şekillenen şahsiyetiyle, kendine olan güveniyle hep dik durmuştu. Gençlerin önünü açmak için, huzur içinde makamını genç kadrolara bıraktı ve onlara tecrübeleriyle yardımcı olmaya çalıştı. Ne asil, ne erdemli anlayış ve davranış.
Hayatını özgürlük ve ülkesinin bağımsızlığına adayan Bilge Kral şöyle diyor: “Ben, bütün sevgimi özgürlüğe adadım. Bireyler ölür, halklar yaşar. Bağımsız bir Bosna devleti kuruldu, zalimler devrildi. Çok yaşadım ve yoruldum. Hayat kısa değil, ben onu uzun buluyorum. Şimdi Sevgilime kavuşmak istiyorum.”
İslam dünyası için bir model lider olan Bilge Kral Aliya İzzetbegoviç, 78 yaşında, 19 Ekim 2003’te Hakk’a yürüdü.
