‘Amsterdam Tartışmaları’, çoğunuzun hatırlayacağı gibi, Hollanda Türkevi Derneği’nin bir organizasyonudur. Yıllardır, aylık organize edilen bu tartışmalarda, özelde siyasi katılım olmak üzere, Hollanda, Avrupa ve Uluslararası konular ele alınmıştır. Kovid-19 sürecine kadar yapılan altmış ayrı tartışma notları, geçtimiz günlerde, Çizgi Kitabevi Yayınları arasında okuyucunun beğenisine sunuldu. Ahmet Suat Arı’nın editörlüğünde yayınlanan kitabın alt başlığı, ‘Siyasi Katılım, Türkiye-AB İlişkileri, Göç, İslam, Irkçılık, İslamofobi’ olup, içindekileri özetlemektedir.
Başından beri takip ettiğim Amsterdam Tartışmaları’nda ele alınan ilk konu ‘Hollandalılar En Çok Nelerden Korkuyor?’ başlığını taşıyordu. Son ele alınan konu ise, ‘Uygurların Dramı’ydı. İlk ve son tartışma konuları ve arada ele alınan konulara bakılınca, Amsterdam Tartışmaları etkinliğinin yerelden küresele bir perspektif ortaya koyduğu görülmektedir.
Kitabın önsöz bölümünde, Amsterdam Tartışmaları’nın amacı kısaca şöyle ifade edilmektedir: “Öncelikle katılımcılara ve ilgi duyanlara, başta yaşadığımız ülkenin ve toplumun sosyal yapısı, ilişkileri ve kurumlarını tanımaları olmak üzere, toplumsal konularda fikir yürütmelerine yardımcı olmayı hedefler. Devamla Avrupa ve küresel gelişmeleri öğrenme, algılama, ve yorumlamayı teşvik eder.”
‘İçindekiler’ bölümünde yer alan başlıklara şöyle bir göz attığımızda, seçilen konuların genellikle Hollanda merkezli olup, Avrupa, Türkiye, Balkanlar ve Türk Dünyası’nı da içine alan, kültür ve medeniyet coğrafyamızdaki gelişmelere yer verildiği gözlemleniyor. Tematik olarak, ele alınan konular ise şöyle: “Siyasi katılım, sivil toplum, Avrupa Türk diasporası, Türkiye-Hollanda ilişkileri, ana dili, göç, Avrupa Birliği değerleri, İslamofobi, yabancı düşmanlığı, ırkçılık.”
İlk başlarda, yazar Sadık Yemni tarafından koordine edilen Amsterdam Tartışmaları, uzun bir süre siyasetçi, eğitimci ve yazar Ahmet Suat Arı tarafından koordine edilmiştir. Amsterdam Tartışmaları, alanında uzman kişilerin davet edilmesiyle ele alınarak yapılmıştır.
Amsterdam Tartışmaları kitabı, Avrupa Türkleri arasında sık sık tartışılan, daha doğrusu şikayet konusu edilen, ‘kurumsal hafıza’ya somut bir örnek teşkil etmektedir. Gerek uzun yıllara dayanan tartışmalar ve seçilen konular, gerek faaliyetin sürdürülebilirliği, tartışılan fikirlerin salonlarda kalmaması ya da katılımcılarla sınırlı olmaması açısından güzel bir kurumsal hafıza örneği olarak mütalaa edilebilir.
Amsterdam Tartışmaları kitabını oluşturan yazılar, hiç şüphesiz, Avrupa Türklerinin yakın dönem siyasi ve sosyal tarihi açısında önemli bir çalışmadır. Bilgilerin kayda geçmesi, belge haline getirilip yayınlanması da kurumsal hafıza açısından takdire şayan bir harekettir.
Gönüllü Türk kuruluşlarında görev yapanlar çok yakından bilirler ki, Avrupa’daki pek çok kurumumuzda yapılan yönetim değişikliği, aynı zamanda o güne kadar yapılanların da, hafızalardan silinmesini beraberinde getirir. Böylece, arşiv, kurumsal hafıza, yıllık raporlar, bir şekilde ortadan kaybolur, buharlaşır. Yıllardır geliştirilen kurumsal ilişkiler, yeni yönetimle, yeniden geliştirilmeye çalışılır. Ne yazık ki bu da acı olan gerçektir.
İşte, genel anlamda var olan sivil teşekküllerdeki bu kültür, ‘istisnalar kaideyi bozmaz’ gerçeği göz önüne alındığında, Amsterdam Tartışmaları’nın ayrıcalığı daha da önem kazanmaktadır. Hem sürdürülebilirliği, hem seçilen stratejik konular ve hem de sonuçların yayınlanması, kurumsal açıdan üzerinde durulması gereken bir gelişmedir.
‘Kurumsal hafıza’ demişken, Hollanda’daki Türk toplumuna yönelik uzun yıllar faaliyetler yapmış birbirinden değerli isimler arasında yapılan istişarelere dikkat çekmek isterim. Bu istişarelerde, sık sık, kurumsal hafıza üzerinde durulur. Hatta, uluslararası özel bir şirkette yöneticilik yapmış ve emekli olmuş, ancak çeyrek yüzyılı aşan bir süreyle, Hollanda’daki ülkesel kuruluşlarda gönüllü çalışmalar yapmış bir ‘Aksakal’, ufak da olsa ‘Kurumsal Hafıza Çalışma Grubu’ bile kurmuş. Çalışma Grubu; yarım yüzyılı aşan Hollanda göç tarihimizde, siyaset, kültür, sanat, spor, medya gibi alanlarda etkin ve saygın isimlere müracaat ederek, onların tecrübelerini topluma kazandırmanın yollarını arayacak.
Sayılan alanlarda, kurumsal hafızanın ortaya konulması, bir çok alanda Amsterdam Tartışmaları örneğini ortaya koyacaktır. Bu çalışmalar, Hollanda’daki gelecek nesillerimize referans ve arşiv olacaktır.
Bu vesileyle, hüzünle idrak ettiğimiz Ramazan Bayramınızı tebrik eder, Bayramın şahsınız ve tüm insanlığa hayırlar getirmesini temenni ederim.
Veyis Güngör
