Güzel ahlak, rol model ve geleceğimiz için bir miras…

Oruç eylemi başta omak üzere, son bir ay süresince maneviyat yönümüz daha da hareketlendi. Oruca niyetlenmeden tutun, teravih namazları, iftarlar, televizyon özel programları, okuduğumuz gazetelerdeki yazılar, sosyal medya sözkonusu manevi hareketliliği canlı tuttular. Meselenin özünde din, dinin özünde de güzel ahlak olunca, insan ister istemez ‘güzel ahlak’ üzerine tefekkür etmeye başlıyor.
Peki, neden güzel ahlak?
Sorunun cevabı, Rehber kitabımız Kur’anı Kerim’de Efendimize övgüyle, “Sen yüce bir ahlâk üzeresin” olarak yer alır. Efendimiz de, “Güzel ahlâkı tamamlamak için gönderildim” ifadesiyle, neden güzel ahlak sorusuna cevap verir. Öyleki, “İki Cihan Serveri”, yani dünya ve ahiretin efendisi olarak görülen peygamberimiz misyonunu, güzel ahlakı tamamlamak olarak görür ve ‘Kıyamet gününde mizanda güzel ahlaktan daha ağır gelecek hiçbir şey yoktur’ buyurur. Peygamber olarak gönderilişinin ana hedefinde ‘güzel ahlak’ yer alır.
Ahlak, güzel ahlak tarih boyunca peygamberlerin yanısıra, düşünürlerin de en önemli misyonu arasında olmuştur. Doğu’da da Batı’da da ahlak; insan ilişkilerinde, mutluluğa erişmede, hayatı anlanmada ve uygulamada en önemli mesele olmuştur.
Sokrates, Plato ve Aristo’dan Spinoza’ya, Kindî, İbn Miskeveyh, Ebu Bekr Razî, Fârâbî, Hasan Basrî, Tûsî, Îcî, Gazzali’den Mevlana Celaleddin Rumi, Taşköprülüzâde ve Kınalızâde’ye kadar yüzlerce isim Ahlak üzerine eserler vermişlerdir.
Mevlana Celaleddin Rumi’nin meşhur Mesnevi’sinde, sembolik bir dil kullanarak katır ve deveyi konuşturarak güzel ahlaka şu şekilde dikkat çekiyor:
Katır bir gün deveye der ki:: ‘Ey güzel yol arkadaşı, sevgili yoldaş! Yol yokuş ya da iniş, dar ya da geniş seni hiç ilgilendirmiyor. Güzelce geçip gidiyorsun. Hiç kapaklanmıyor; tökezleyip düşmüyorsun. Ben ise şaşkın gibi çoğu zaman tepetaklak düşüyorum. Sıkça tökezliyorum. Bana bunun sebebini anlatır mısın?’
Deve cevaben der ki: ‘Ben her adımımı görerek atarım. O yüzden de tökezleyip sürçmekten kurtulurum. Sen ise üç adım ilerisini bile göremezsin, acele edersin. Önündeki dâneyi görürsün de tuzağı görmezsin. Hiç körle gören bir olur mu?’
Evet, güzel ahlakta dikkat çeken öne çıkan özellikler, yumuşak tabiatlı, iyi huylu, geçim ehli, sabırlı, uyumlu, cömert, yardımsever, iyilik eden, tefekkür eden, düşünen, güler yüz, pozitif enerji veren v.b. olarak karşımıza çıkıyor.
Güzel ahlak, günümüz insanını teslim alan yüzeysellik yerine derinu, güzel bakan ve gören, olumlu, şükreden insan örneğini tavsiye ediyor. Derin bir şuur kazanmaya, ahlaklanmaya, iyiliğe dikkat çekiyor.
Güzel ahlak, insanlığa yön gösteren ve rol model olan bütün peygamberlerin ortak özelliğidir. Bilgi, tecrübe, vahiy ile birlikte uygulama, gösterme yani amprik olarak tecrübe güzel ahlakı oluşturuyor.
Pedagojide taklit ya da aynileşme, örnek alma olarak ifadesini bulan bu özellik, insan ilişkileri ve muhtevalaşma açısından önemlidir. Kişi, tarihte yaşamış peygamberler, meşhur alimler, isimlerden kendisine örnekler seçeceği gibi, yaşayan örnek insanlardan da rol model seçer, onlardan etkilenir ve olar gibi yaşamayı dener. Bu özellik gençlerde ve çocuklarda daha da belirgindir. Önemli bir sosyalleşme sürecidir.
Çok kültürlü bir toplumda yaşayanlar olarak; aile içi ilişkiler, komşu- iş çevresi- mahalle sakinleri ile olan ilişkilerimiz başta olmak üzere, tüm makro ilişkilerimizin merkezine güzel ahlakı almamız şarttır. İlişkilerimizin merkezine Efendimizin, “İnsanların en hayırlısı insanlara faydalı olanıdır” hadisi şerifini ve “Yükselenler hep güzel ahlâkları sâyesinde yükselmişlerdir” desturunu koymalıyız.
Edindiğimiz iyi ve kötü huyları gözden geçirmeli, faydasız huylarımızı bertaraf etmeliyiz. Kısacası, Avrupa’da geleceğimizi kurarken, ‘güzel ahlak’ı öne çıkarmalıyız. Ahlakımızı güzelleştirmeliyiz. Bu yönde küçük, orta, büyük ölçekli faaliyetler yapmalı, sofralar tutmalıyız.
Güzel ahlak, gelecek nesillerimize ve içinde yaşadığımız ülke insanlarına verilebilecek en güzel miras ve değerdir.
Bu vesileyle, tüm okurlarımın Ramazan Bayramı’nı tebrik eder, Bayram’ın şahıslarında milletimize ve insanlığa hayırlara vesile olmasını dilerim.