Yaz tatilinin sona ermesi, okulların açılması, hükümet çalışmalarının başlaması, korona krizi önlemlerinin yumuşatılması ve protestolar Hollanda gündemini hareketlendirdi. Geçtiğimiz hafta sonu Amsterdam Westerpark’da başlayan konut sıkıntısı protestoları, önümüzdeki günlerde Rotterdam ve Den Haag şehirlerinde yapılacak. Hollanda’da protestolar konut krizi ile sınırlı değil elbette. Eğlence, gastronomi sektörü de korona virüs kısıtlamalarından rahatsızlar.
Hükümetin korona virüs kısıtlamalarını yumuşatmasıyla birlikte, korona sürecinde üzerinde fazla konuşulmayan bazı sorunlarda su yüzüne çıkmaya başladı. Bunlardan bir tanesi, korona döneminde eve kapanmanın, çocuklar ve gençler üzerindeki olumsuz etkileri. AD gazetesinden, Ellen van Leeuwen, bu alanda uzman psikolog Marty den Hollander ile yaptığı bir söyleşiyi yayınladı. “Şimdi bir şeyler yapılmazsa, bir süre sonra 30 yaş ve üstü hasta gençlerle karşı karşıyayız’ başlığıyla duyurulan söyleşi, gençler için tehlike çanlarının çaldığını gösteriyor.
Çocuk ve gençlik psikoloğu Marty den Hollander, gençlerde, korona virüsü krizi sonuçlarının, her geçen gün, daha belirgin hale geldiğini, depresif gençlerin sayısının giderek arttığını söylüyor. Eve kapanma süreciyle, çocuklarda ve özellikle ergenlik yaşındaki gençlerde korku ve depresif sorununun endişe verici olduğuna dikkat çeken psikolog, “normal yaşamda, gençlerin kendilerini başkalarıyla kıyaslayacakları arkadaşları ve yaşıtları bulunur ancak eve kapanma döneminde bundan mahrum kaldılar” diyor. Psikoloğa göre: “Oysa, yetişme çağında olan gençlerin, anne ve babalarını bırakıp, arkadaşlarıyla birlikte olup, ayakta kalmayı öğrenmeleri gerekir. Bu bir biyolojik süreçtir”. Marty den Hollander, kapanma sürecinde gençler depresif insanlar gibi tek başlarına odalarda kaldıklarına dikkat çekiyor.
Psikolog, “şikayeti olan gençlerin sayısının bir hayli fazla olduğu, randevu için dört ile sekiz hafta sıra beklenildiği, gençlerin şikayetlerinin ele alınmadığı veya ihmal edildiği takdirde, bir kısır döngü oluşacağını” söylüyor. “Gençlerin bu sorunları belki 60 yaşına kadar taşıyabileceklerini, bu süre zarfında sadece mutsuz olmakla kalmayıp, zihinsel gelişmelerinin de olumsuz etkileneceğine” dikkat çeken uzman psikolog, “eğer şimdi müdahale edilmezse, önümüzdeki dönemde 30 yaş üstü bir çok insanın hasta (burn-out) olarak görüleceğini” söylüyor.
Hollanda’da ev fiyatlarının beklenenin üzerinde artması, toplumun önemli kesimini ama hassaten gençleri olumsuz yönde etkiledi. Konut sıkıntısının çözümü için, bazı sendikalar ve öğrenci dernekleri protestolar organize ediyorlar. Ülkede her geçen gün artarak devam eden ev sıkıntısı, evsiz insan sayısının büyümesini beraberinde getiriyor. Ödenemeyecek oranda yüksek olan konut kiraları, sosyal konutlar için yıllarca bekleme, yetersiz konut sayısı, bir çok kesimin belini büküyor. Yüzbinlerce kişi ödenebilir ev bulamıyor. Bazı şehirlerde öğrenciler, parklara kurdukları çadırlarda yaşıyorlar.
Uzmanlar, konut sorununun yeni bir sorun olmadığını, neo-liberalizmle birlikte belirli periyodlarda ortaya çıktığını belirtiyorlar. En son, konut krizi 1980’li yıllarda yaşandı. Şimdiki kriz ise seksen krizinin bir tekrarı.
Akademisyen Prof. Jan der Schaar, “1980’lerde ağır ekonomik kriz, yüksek işsizlik ve faizlerin yüzde 12 veya 13 olmasına rağmen, konut üretim projesini hayata geçirerek, sorunu çözdüklerini” söylüyor.
Konut sıkıntısının çözümü, Hollanda’nın ihtiyacı olan bir milyon konutun yapılmasıyla bitmiyor. Protesto organizasyonundan Melissa Koutouzis ve Amsterdam Üniversitesi araştırmacısı Cody Hochstenbach, sorunun çözümü için, ‘konut piyasasındaki gücün, vatandaşa geçmesi gerekir’ diyorlar. Gücün kolay verilmeyeceği, bunun için mücadele gerektiğine, ancak mevcut sistem içinde bunun kolay olmayacağını söyleyen Koutouzis ve Hochstenbach, ‘sivil itaatsizliğin’ geliştirilmesinin yollarına bakacaklarını belirtiyorlar.
Gençlerin, korona sürecinde evde kalmalarıyla ortaya çıkan ağır depresif sorunlar ve yine gençlerin ve özellikle öğrencilerin karşı karşıya kaldıkları konut sorunu, tatil dönüşü Hollanda gündemini hareketlendiren sorunlardan sadece iki tanesidir. Hükümetin bir an önce kurulup, benzeri sorunlara (iklim, göç, konut, sağlık, korona kısıtlamaları, v.b.) el atmasını bekliyoruz.
