Hac döneminde Türk vali tarafından ülkeden çıkarılan Hurgronje, daha sonra hatıralarını ‘Mekke’ isimli bir kitapta yayınlayınca ünlendi.
Mekke’de karşılaştığı Açe (Endonezya) müslümanlarından edindiği bilgiler üzerine Hollanda’nın sömürgesi Endonezya’da reformlara ihtiyaç olduğunu bildirdi. Bunun üzerine Doğu Endonezya’ya danışman olarak gönderildi.
Endonezya’da halkın güvenini “Hacı Abdulgaffar” olarak kazanan ve 12 dil bilen Hurgronje, Hollanda’nın Endonezya’da terör yerine iyi organize olmuş bir ajanlıkla otoritesini sağlaması gerektiğini savundu. Teröre karşı olduğunu söylemesine rağmen alimlerin ve liderlerin şiddetten anladığını ve hükümetin onları hassas bir şekilde yok etmesi gerektiğini savundu.
Açe’de görev yapan general van Heutsz’e danışman olan Hurgronje, tavsiyeleri ile Açe’nin Hollanda’nın sömürgesi altına girmesini sağlamaya çalıştı.
Aşağıda dinlediğiniz ses kaydını müslüman kılığına girerek Abdulgaffar adını kullanan ve casusluk faaliyetleri yapan Hurgronje’nin Mekke’de gizlice aldığı ifade ediliyor.
Hurgronje’nin beş ay Hicaz’da kaldığı ve kaydı Edison tarafından icat edilen silindir şeklindeki fonografla alındığı ifade ediliyor. Kayıt Dubai’de sergileniyor.
