Hollanda’da altı hafta sonra İkinci Meclis üyelerini belirlemek için sandık başına gideceğiz. Normalde bir günde gerçekleştirilen seçimler pandemi dolayısıyla üç güne yayılacak. Ancak bu bütün sandıklar için geçerli olmayacaktır. Özellikle büyük şehirlerde bazı sandıklarda üç gün boyunca oy kullanabilmek mümkün olacak. Belediyeler yakında hangi sandıklarda bunun mümkün olacağını ilan etmeye başlarlar. Muhtemelen seçmenlerin adreslerine gönderilen aday listelerinde de bu sandıkların adresleri belirtilecektir. Seçimlere katılacak partiler 1 Şubatta aday listelerini Yüksek Seçim Kuruluna (Kiesraad) teslim ettiler. Birkaç güne kadar da seçmen pusulaları seçmenlerin adreslerine postalanmaya başlayacaktır.
Seçimlere bu kadar az zaman kalmış olmasına rağmen halâ dişe dokunur bir hareketlenme görülmemektedir. Tabii ki pandeminin bu belirsizlikteki etkisi büyüktür, ama artık bu medya çağında kampanyaların sokaktan ziyade ekranlarda çoktan başlamış olması gerekirdi. Bundan da anlaşılıyor ki pandemi başka gündemlere pek fırsat vermiyor. Yine bugün sızan haberler egöre sosyal tecrit 2 Marta kadar devam edecek. Ondan sonrası da henüz belli değil. Her halükârda çok sıradışı bir seçim süreci geçireceğiz. Daha önceki yazılarımda da belirttiğim gibi medyada kendine yer bulan ve buralarda kendini en iyi ifade eden partiler başarılı olacaklar. Diğerlerinin işi çok zor.
Dişe dokunur bir hareketlilik yok, ancak hiç yok da diyemeyiz. Nitekim geçen hafta sonu kongrelerini yapan partilerden cılız da olsa sesler geldi. Hem de koalisyon ortaklarının birbirlerini itham ettikleri ifadeler. Mesela CDA’nın çiçeği burnunda lideri Wopke Hoekstra oklarını koalisyon ortakları VVD’ye çevirerek “VVD’nin on yıllık mirası, yerine getirilmeyen vaadler silsilesi” dedi. Yine birkaç gün önce NRC’ye verdiği röportajda VVD’nin esnek iş, taşeron işçilik (zzp) ve burs yerine borç sisteminin gelmesinde büyük emeği olduğunu söyledi.
Bir başka koalisyon ortağı olan CU ise, birkaç gün önce verdiği bir röportajda D66’yı hedefe koyup dini etikler üzerinden vurmaya çalıştı. D66’nın yıllardır dile getirdiği, ancak bir türlü yeterli desteği bulup da Meclis’ten geçiremediği ‘miyadını doldurmuş hayat’ anlamına gelen ‘voltooid leven’ yasa tasarısının kendileri sayesinde engellendiğini iddia etti. D66 bu teklifle, ötenaziden bir adım daha ileri giderek, 75 yaşın üstündeki hayattan hiçbir beklentisi kalmamış ve artık yaşamak istemeyen bireylerin gönüllü olarak hayatlarına son verme hakkını yasayla mümkün kılmayı hedeflemektedir. CU ise buna ötenazide olduğu gibi dini gerekçelerle karşı çıkmaktadır.
Bu iki örnek de gösteriyor ki önümüzdeki günlerde kılıçlar çekilecek, ancak seçim sonrası tekrar yüz yüze bakabilmek için sadece kıyafetlerde küçük hasarlar oluşturmakla kalınacak. Zira mevcut koalisyon ortaklarının hepsinin arzusu bir eksik bir fazla iktidarı aynı ekiple devam ettirmek. Bundan sonraki strateji masaya elinde en iyi kartla oturabilmek olacaktır. Kamuoyu yoklamalarına bakınca VVD dışındaki ortakların işinin oldukça zo olduğu görülmektedir. Rutte on yıl sonra halâ popülerliğini sürdürmektedir. Farklı yoklamalardan 40 ila 50 arası sandalye kazanacağı anlaşılmaktadır. Diğer ortaklardan CDA ve D66 15-20 sandalye bandında seyrederlerken, CU 5-6 sandalye civarında kalmaktadır. Burada asıl mesele kimin kimden seçmen aparacağıdır. Wopke Hoekstra oklarını VVD’ye çevirmişe benziyor. D66 lideri Sigrid Kaag henüz tam hedef belirlemiş değil, ancak bugüne kadarki söylemlerinden anlaşılacağı üzere daha çok PvdA ve GL’den seçmen çekeceğe benziyor, ama dikkat etmesi gereken en önemli husus kendi seçmenini kaçırmaması. CU sayıları günden güne azalan Protestan Hristiyanları çekmeye çalışacak, ama işi zor, zira aynı tabana CDA da taliptir.
Bu yazımda seçim sürecini mevcut koalisyon partilerini temel alarak yaptım. Diğer partilerle ilgili yazılarımı önümüzdeki haftalarda sizlerle paylaşacağım.
